Τον πόνο και το ρίγος, που κατακλύζει την καρδιά και την ψυχή, και ειδικά την Ρωμαίικη καρδιά και ψυχή, μόνο και μόνο στο άκουσμα της λέξης «Σεπτεμβριανά», δεν είναι, διόλου υπερβολή, να θεωρηθεί, ότι ακόμη, και μια τόσο πλούσια και περιγραφική, γλώσσα, όπως η ελληνική, είναι ανίκανη να αποδώσει έστω στο ελάχιστο.
Στη Βασιλεύουσα Πόλη, στην Πόλη των πόλεων, στη «Νέα Ρώμη», είναι αδύνατο να αναμειχθεί κανείς με τα ιερά κειμήλια και τους ιερούς τόπους της, να περπατήσει και να σμιλευτεί μέσα τους, και να μην αισθανθεί το πνευματικό αυτό τρεμούλιασμα να διαπερνά και να ποτίζει με τα μικροσκοπικά του φωτεινά σωματίδια το αίμα της ζωής που του χάρισαν με θυσία και λυτρωτική αγάπη οι βασανισμένοι πρόγονοί του. Να μην νιώσει έστω για λίγο τι σημαίνει «Ιερά Παρακαταθήκη» και να μην αισθανθεί στον αέρα την αύρα της ελληνικής ιστορίας να ζωντανεύει τόσο διακριτικά μα και συνάμα τόσο επιτακτικά που να τον καλεί να συμμετάσχει, να προσφέρει, να αγωνιστεί για ό, τι ακόμη μπορεί να σωθεί.
Και σώζεται. Ναι, όσο κι αν κάποιοι προσπάθησαν κάποτε να καταστρέψουν, να εξαλείψουν τα ίχνη του ελληνισμού, συμπαρασύροντας στη δίνη της λήθης την ιστορία του, τον πολιτισμό του, την πνευματικότητά του και την κουλτούρα του, δεν τα κατάφεραν και δεν πρόκειται να τα καταφέρουν ποτέ. Η Ρωμιοσύνη πλανάται στον αέρα, την εισπνέεις σε κάθε ιερό κειμήλιο που μεταφέρει στα δυό σου χέρια τον πόνο μιας βασανισμένης και πικραμένης γενιάς. Και είσαι τυχερός αν η μοίρα σου σε επέλεξε και σε κατέταξε ανάμεσα στους Συντηρητές αυτού του ιερού θησαυρού.
Είσαι τυχερός γιατί έχεις την τιμή να συμμετέχεις στην θεραπεία του έργου, στην αποκατάσταση και επαναφορά του στην αρχική κατάστασή του, ώστε να του επιστρέψεις ό, τι του στέρησαν άδικα και φρικτά, να του φέρεις πίσω την ταυτότητά του και το βιός του. Ανάμεσα στα τόσα βυζαντινά κειμήλια της Πόλεως, αμέτρητα είναι αυτά που πλήττονται απο τις φθορές των Σεπτεμβριανών. Και εδώ ο συντηρητής έρχεται να γιατρέψει τις πληγές τους, να τις δέσει με τα ράματα της ενότητας, αυτής της ενότητας που αποδέχεται την ιστορία και τα τραύματά της, όσο αυτά και να τον πονούν, για χάρη της ανθρωπότητας. Θυσιάζει το προσωπικό του όφελος, τις απόψεις του και τα πιστεύω του, θυσιάζει τη συγκίνηση και το ρίγος που του προκαλεί θλιβερή όψη των κατεστραμμένων κειμηλίων και γίνεται αρωγός για το ύψιστο κοινό καλό, για την αγάπη που δεν γνωρίζει σύνορα, λαούς και θρησκείες ... Για την ενότητα που δε φοράει και δεν πρόκειται ποτέ να φορέσει σημαία.
Το νυστέρι του και οι διαλύτες του γίνονται τα μέσα με τα οποία έρχεται σε επαφή με το έργο, με τους κρυφούς παλμούς του, με τις ζωντανές δονήσεις του ... Μέσα απο αυτά, αφουγκράζεται τους ψιθύρους της ύψιστης εκείνης αλήθειας που τον προστάζουν ότι αντίπερα από τον πόλεμο στέκει η ειρήνη, αντίπερα απο το μίσος η αγάπη και αντίπερα από τη διχόνοια η ενότητα. Πόσο μεγαλειώδης η στιγμή που ο συντηρητής θα το συλλάβει αυτό στην ανθρώπινη διάνοιά του και πόσο πιο μεγαλειώδης η στιγμή που θα το αισθανθεί στην ψυχή του, σαν επιχειρεί τις σωστικές του επεμβάσεις συντηρήσεως!!!
Και αποκαθιστώντας σιγά – σιγά τις φθορές του αντικειμένου που στέκει απέναντί του τόσο ταλαιπωρημένο και αδικημένο, ανορθώνεται στην αρχικά δειλή καρδιά του η ιστορία του, ανορθώνεται και ο λαός που το δημιούργησε και μαζί και το φρόνημα όλου του ελληνικού λαού. Συνηδητοποιεί πως τίποτα στ’ αλήθεια ιερό και πνευματικό, τίποτα αληθινό και ισχυρό δεν χάνεται, δεν είναι δυνατό ποτέ να σβήσει ... Πώς με την πινελιά της συντήρησης, συγχωνεύονται εμπρός στα διστακτικά του μάτια η καταστροφή με την αποκατάσταση, η φθορά με την θεραπεία, η απώλεια με την πληρότητα ... Ο ένας λαός με τον άλλο ....
Και όταν οι φθορές έχουν ολοκληρωτικά αποκατασταθεί και το κειμήλιο έχει και πάλι ανακτήσει την υγιή όψη και μακροζωία του, τότε έχει συντελέσει τον σκοπό του : έχει επιτύχει την ένωση. Γνωρίζει πια ότι συνεργάστηκε με την καταστροφή, με την φθορά, με τον πόνο, δούλεψε για καιρό μαζί τους και τα κατάφερε. Επέφερε την ζωή, την υγεία, την θεραπεία και αποκατάσταση. Ενώθηκε με το έργο, με το κειμήλιο και η ψυχή του συντηρητή σμιλεύτηκε με τη ψυχή του έργου είτε το ήθελε είτε όχι, είτε το γνώριζε είτε όχι. Κάποια στιγμή απλά συμβαίνει ... Και τότε ο συντηρητής γίνεται ένας αθόρυβος «διαιτητής» για την ενότητα ανάμεσα σε δυο λαούς, σε δυό χώρες, δυό κουλτούρες, σε δυο καταστάσεις, σε δυό αντίπαλα μέρη, σε δυό θρησκείες ... Γίνεται αθόρυβο και διακριτικό μέσο για την ενότητα, για την αγάπη και τη ζωή ...
